Η Ελλάδα βρίσκεται στη δίνη μιας σοβαρής οικονομικής κρίσης από τα τέλη του 2009, εξαιτίας χρόνιων δημοσιονομικών υπερβάσεων και διαρθρωτικών αγκυλώσεων. Ως αποτέλεσμα της τρέχουσας χρηματοπιστωτικής κρίσης, η Ελλάδα έλαβε εξαιρετικά μέτρα λιτότητας και περικοπές των δημοσίων δαπανών, συμπεριλαμβανομένων εκείνων για το εθνικό σύστημα ψυχικής υγείας, την ίδια στιγμή που η ζήτηση για υπηρεσίες υγείας σημείωσαν κατακόρυφη αύξηση. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τη μαζική εισροή προσφύγων και μεταναστών στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, συνέβαλε στην περαιτέρω περιθωριοποίηση των πιο ευάλωτων κοινωνικά ομάδων, όπως άποροι Έλληνες, μετανάστες, πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο, ρομά και ΛΟΑΤΚΙ κοινότητες
ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ
Μέχρι πρόσφατα, το θέμα της ψυχικής υγείας δεν αντιμετωπίζονταν ως ένας διακριτός τομέας παρέμβασης στην γενικότερη διαχείριση κρίσεων έκτακτης ανάγκης. Οι υπηρεσίες και τα θέματα ψυχικής υγείας καλύπτονταν κάτω από την ευρύτερη ομπρέλα του τομέα της ‘Υγείας’. Η ψυχική υγεία δεν θεωρούνταν ζήτημα που διέτρεχε όλα τα επίπεδα φροντίδας. Ορισμένα μόνο προγράμματα υγείας συμπεριελάμβαναν δράσεις σχετικές με την ψυχική υγεία, όταν αυτές σχετίζονταν με το γενικότερο πλαίσιο, σύμφωνα δηλαδή με την ανάλυση αναγκών, τα κενά και την ζήτηση.
Εδώ και λίγα χρόνια όμως, τα θέματα ψυχικής υγείας έχουν προσελκύσει την προσοχή και έχουν αποκτήσει προτεραιότητα στο πλαίσιο μια ευρείας γκάμας διαφορετικών περιβαλλόντων και κρίσεων: από την προσφυγική και μεταναστευτική κρίση και ανταπόκριση της διεθνούς κοινότητας στην Μεσόγειο και την Ευρώπη μέχρι τα σύνορα του Νότιου Σουδάν με τη Λ. Δ. του Κονγκό και την Ουγκάντα, όπου οι άνθρωποι προσπαθούν να διαφύγουν από την επικείμενη βία και τις απειλητικές για τη ζωή τους συνθήκες και την μετά-επείγουσα φάση στο Μπαγκλαντές, όπου βρήκε καταφύγιο η μειονότητα Rohingya μετά το οργανωμένο πογκρόμ που εξαπέλυσε εναντίον της η κυβέρνηση της Μυανμάρ.
Εξαιτίας του χαρακτηριστικού τους να εμπεριέχονται και να επηρεάζουν καθοριστικά την ζωή και την ευημερία των ανθρώπων τόσο σε φάσεις επείγοντος όσο και σε περιόδους «κανονικότητας» τα θέματα ψυχικής υγείας έρχονται ολοένα και περισσότερο στην επιφάνεια ως κεντρικό ζήτημα και μοιραία τοποθετούνται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των κρατών της Δυτικής Ευρώπης. Προβλήματα που σχετίζονται με την ψυχική υγεία επιβαρύνουν καθοριστικά τις κοινωνίες όλου του κόσμου. Μόνο η κατάθλιψη επηρεάζει 350 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως και παραμένει η νούμερο ένα αιτία ανικανότητας ανά τον κόσμο. Παρά την τεράστια κοινωνική τους επίπτωση, οι ψυχικές νόσοι εξακολουθούν να απωθούνται στις σκιές λόγω στίγματος, προκατάληψης και φόβου.
OPEN MINDS
Το πρόγραμμα Open Minds στοχεύει την αντιμετώπιση των προβλημάτων ψυχικής υγείας των ευάλωτων πληθυσμών, τόσο μεταναστών και προσφύγων όσο και ημεδαπών που ζουν στην ανέχεια, παρέχοντάς τους πρόσβαση σε ψυχική και κοινωνική υποστήριξη και εξασφαλίζοντας ότι μπορούν να έχουν πρόσβαση στα βασικά ανθρώπινα δικαιώματά τους. Ο στόχος αυτός επιτεύχθηκε μέσω της παροχής των αναγκαίων υπηρεσιών ψυχικής υγείας και ψυχοκοινωνικής υποστήριξης, την ενδυνάμωση των δημόσιων λειτουργών στον τομέα της ψυχικής υγείας και τη συλλογή δεδομένων, καθώς και τη συλλογή μαρτυριών μέσω των οποίων αναδεικνύονται οι αδυναμίες του εθνικού συστήματος παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας στην Ελλάδα.