Η ΕΕ πρέπει να δώσει λύσεις που να εξασφαλίζουν το μέλλον για τους εκτοπισμένους από την Ουκρανία
Με το καθεστώς προσωρινής προστασίας που δόθηκε στα εκτοπισμένα άτομα από την Ουκρανία από τις Ευρωπαϊκές χώρες να λήγει στις 4 Μαρτίου 2025, είναι επείγουσα ανάγκη η ηγεσία της ΕΕ να διασφαλίσει ότι οι άνθρωποι αυτοί θα συνεχίσουν να έχουν πρόσβαση στα δικαιώματά τους. Ως 131 οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών, καλούμε την ΕΕ να προτείνει έγκαιρες, συντονισμένες, συλλογικές και βιώσιμες για το μέλλον επιλογές οι οποίες θα διαδεχθούν το καθεστώς προσωρινής προστασίας. Χωρίς μια κοινή ευρωπαϊκή προσέγγιση, εκατομμύρια άνθρωποι κινδυνεύουν να μείνουν απροστάτευτοι, χωρίς έγγραφα, χωρίς δικαιώματα και χωρίς πρόσβαση σε απαραίτητες υπηρεσίες, ενώ οι εθνικές αρχές πιθανότατα θα υπερφορτωθούν. Ένα μεγάλο μέρος του έργου ένταξης που επιτελούν οι κυβερνήσεις, οι δήμοι, οι ΜΚΟ και οι εθελοντές κινδυνεύει να ακυρωθεί.
Δράστε τώρα για να αποφύγετε τις δυσκολίες αργότερα
Με λιγότερο από ένα έτος ισχύος του καθεστώτος προσωρινής προστασίας να απομένει, οι Ουκρανοί πολίτες έχουν πλέον να αντιμετωπίσουν τις πρακτικές και συναισθηματικές επιπτώσεις ενός αβέβαιου μέλλοντος. Πολλοί βρίσκονται μπροστά στην προοπτική να εγγράψουν τα παιδιά τους στο σχολείο χωρίς να γνωρίζουν αν θα μπορέσουν να ολοκληρώσουν τη σχολική χρονιά. Άλλοι αγωνίζονται να εξασφαλίσουν εργασία ή στέγαση καθώς οι άδειές (προσωρινής παραμνονής) τους λήγουν τον Μάρτιο του 2025. Αυτή η αβεβαιότητα μπορεί να προκαλέσει πρόωρες επιστροφές στην Ουκρανία – όπου πολλοί άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες και αντιμετωπίζουν καθημερινούς κινδύνους για την ασφάλειά τους. Θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε μαζικές αιτήσεις για άσυλο και άλλες άδειες διαμονής, επιφέροντας έτσι επιπρόσθετες καθυστερήσεις και δημιουργώντας τελικά κενά προστασίας.
- Η ΕΕ πρέπει να δράσει ΤΩΡΑ για να σχεδιάσει και να συντονίσει τη ομαλή μετάβαση από το καθεστώς προσωρινής προστασίας, προκειμένου να αποτρέψει επιστροφές χωρίς ασφάλεια, απώλεια του καθεστώτος διαμονής ή περιττή πίεση στα μεταναστευτικά συστήματα και να επιτρέψει στις αρχές, την κοινωνία των πολιτών και τους εκτοπισμένους να προετοιμαστούν.
- Οι εκτοπισμένοι πρέπει να ενημερώνονται και να ζητείται η γνώμη τους σχετικά με τις επιλογές που έχουν στη διάθεσή τους.
Επιδίωξη μιας ενιαίας αντιμετώπισης από την ΕΕ
Εάν η προσωρινή προστασία λήξει χωρίς συλλογική ευρωπαϊκή αντιμετώπιση, η πρόσβαση στα δικαιώματα των ανθρώπων που διέφυγαν από την Ουκρανία μπορεί να διαφέρει σημαντικά από το ένα κράτος μέλος στο άλλο. Οι υπουργοί Μετανάστευσης σημείωσαν τον Ιανουάριο ότι “η υιοθέτηση 27 διαφορετικών εθνικών νομοθεσιών για το θέμα αυτό θα ήταν αντιπαραγωγική, θα οδηγούσε σε δευτερογενείς μετακινήσεις και θα προκαλούσε αβεβαιότητα“. Χωρίς κοινά πρότυπα, υπάρχει ο κίνδυνος ενός αγώνα δρόμου προς το χειρότερο όσον αφορά τα δικαιώματα και τις υπηρεσίες. Σε πολλές χώρες δεν υπάρχουν ή υπάρχουν ελάχιστες κατάλληλες άδειες. Αυτό θα μπορούσε να θέσει σε ιδιαίτερα μειονεκτική θέση ευάλωτα άτομα – όπως άτομα δίχως πατρίδα, πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο που εγκατέλειψαν την Ουκρανία, Ρομά, φροντιστές και ηλικιωμένους – που κινδυνεύουν να χάσουν την τρέχουσα πρόσβασή τους σε καθεστώς προσωπινής προστασίας και να στραφούν σε ακατάλληλες άδειες παραμονής ή ακόμα και να μείνουν χωρίς έγγραφα.
- Η ΕΕ θα πρέπει να δώσει προτεραιότητα σε μια ΚΟΙΝΗ και ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΕΝΗ προσέγγιση για να αποφευχθεί το ενδεχόμενο οι άνθρωποι να μην έχουν έγγραφα ή να στραφούν σε άδειες με λιγότερα ή διαφορετικά δικαιώματα.
- Παράλληλα, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν την πρόσβαση σε άδειες διαμονής για διάφορους λόγους, συμπεριλαμβανομένων του ασύλου, της εργασίας, της αρχής της μη επαναπροώθησης και της ιδιωτικής ζωής.
Κοιτάζοντας το μέλλον
Εάν τα παραπάνω μέτρα δεν μπορούν να ληφθούν εγκαίρως, μια περαιτέρω παράταση του καθεστώτος προσωρινής προστασίας – όπως συζητείται επί του παρόντος – θα ήταν ένα ζωτικής σημασίας ενδιάμεσο μέτρο ώστε να διασφαλιστεί η συνεχής πρόσβαση στην απαραίτητη στέγαση και η προστασία των δικαιωμάτων των εκτοπισμένων από την Ουκρανία. Ωστόσο, οι αποσπασματικές, ετήσιες παρατάσεις του καθεστώτος προσωρινής προστασίας κινδυνεύουν να διαιωνίσουν μια κατάσταση ανασφάλειας που εμποδίζει τους εκτοπισμένους να σχεδιάσουν το μέλλον τους, είτε στην Ουκρανία είτε στην ΕΕ. Η ΕΕ διαθέτει μια σειρά επιλογών για πιο βιώσιμες λύσεις, οι οποίες θα πρέπει να εξεταστούν παράλληλα με οποιαδήποτε παράταση.
- Η ΕΕ θα πρέπει να επιδιώξει λύσεις ΑΝΘΕΚΤΙΚΕΣ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ, οι οποίες θα προσφέρουν τουλάχιστον το ίδιο επίπεδο δικαιωμάτων με την προσωρινή προστασία και θα προστατεύουν τουλάχιστον τις ίδιες ομάδες ανθρώπων.
- Θα πρέπει να αναπτυχθούν λύσεις που μπορούν να ωφελήσουν άλλους αιτούντες προσωρινής προστασίας στο μέλλον.
- Οι λύσεις αυτές θα πρέπει να βασίζονται στις ανάγκες και τις εμπειρίες των εκτοπισμένων, καθώς και στην κοινωνία των πολιτών και σε άλλους φορείς που τους υποστηρίζουν.
Κατάλογος των υπογραφόντων:
Ευρωπαϊκές και διεθνείς οργανώσεις
- ADRA Europe
- AMERA International
- Amnesty International
- Asociatia Sprijin Pentru Comunitatea Ucraineana
- CARE International
- Caritas Europa
- Child Circle
- Churches’ Commission for Migrants in Europe (CCME)
- Danish Refugee Council
- EASPD
- EuroMed Rights
- European Evangelical Alliance
- European Lawyers in Lesvos (ELIL)
- European Network Against Racism (ENAR)
- European Network on Statelessness
- HIAS Europe
- Housing Europe
- International Rescue Committee
- La Strada International
- Médecins Du Monde – International Network
- Methoria
- Migration Policy Group
- Missing Children Europe
- OpenEmbassy
- Oxfam
- PICUM – Platform for International Cooperation on Undocumented Migrants
- Social Platform
- SOLIDAR
- SOS Children’s Villages International
- The European region of the International Lesbian, Gay, Bisexual, Trans and Intersex Association (ILGA-Europe)
- Vitsche e.V.
Εθνικές οργανώσεις
- Aditus Foundation
- ADPARE
- ANAIS Association
- ARSIS Association for the Social Support of Youth
- Association for Integration and Migration, SIMI
- Association for intercultural work
- Association for Legal Intervention
- Better Days Greece
- CARUSEL Romania
- Centre for Peace Studies
- Centrum pro integraci cizinců, o. p. s.
- Clare Immigrant Support Centre
- CoMensha
- Community Law & Mediation
- Consortium of Migrants Assisting Organizations in the Czech Republic
- CSO “La Strada-Ukraine”
- Defence for Children – The Netherlands
- Diakonie ČCE-SCPS
- Doras
- Dutch Council for Refugees
- Equilibrium NGO (Громадська організація “Точка рівноваги”)
- EQUITA
- FairWork
- Feminist Lodge
- Finnish Refugee Advice Centre
- Forum réfugiés
- Fundatia Inima de Copil
- Foundation for Access to Rights – FAR
- Foundation for Migrants “Dobry Start” in Memory of A. G. Farah
- Fundacja HelpNowHub ГО Позитивні жінки Херсон
- Fundacja Imago
- Greek Council for Refugees
- Greek Forum of Migrants
- Helping Irish Hosts
- Humanitarna organizacija Jesuit Refugee Service
- Immigrant Council of Ireland
- Initiative for Social Change ARSIS
- Jesuit Refugee Service (JRS) Malta
- Jesuit Refugee Service (JRS) Romania
- Jewish Representative Council of Ireland (Ukraine Support Programme)
- Kalyna – Komunitní uprchlické centrum, z. s.
- Kerk in Actie
- KISA (Cyprus)
- Kopin (Malta)
- Kuchnia Konfliktu / Conflict Kitchen
- LGBT Ireland
- MigAid (A Segítők Egyesület)
- Migrant Rights Centre Ireland
- Migration Consortium
- Most pro o.p.s.
- Movimiento por la Paz (MPDL)
- NewBees
- NGO Bilozerka center for regional development (Ukraine)
- NGO Zhiva-Ya
- Nordic Ukraine Forum
- OPORA Foundation
- ORBIT
- Organization for Aid to Refugees (OPU)
- PA International Center “La Strada” Moldova
- PATCHWORK Association for Immigrant Families of Persons with Disabilities
- People in Need
- Right to Protection
- SOFT tulip Foundation
- SolidarityNow
- Spark 15
- Stichting voor Vluchtelingen-Studenten UAF
- Swedish Refugee Law Center
- The Federation of Nongovernmental Organisations for Social Services – FONSS
- The Human Rights League
- The Open Doors Initiative
- United For Changes
- Vatra Psycho Social Center
- WA Sphere (ГО “ХЖО “Сфера”)
- Willi Eichler Akademie e.V.
- Women in Media NGO
- ГО “Зв’язок “
- ГС “ІМД “Відкрите суспільство”
- Жіночий Центр “Підтримка, Захист та Трубота”
- Когорта
- Національна Рада Жінок України
- Хмельницька обласна ГО Подільський центр “Гендерна рада”
- Школа Рівних Можливостей
Τοπικές και κοινοτικές ομάδες
- ABBA Student Association
- BIPoC Ukraine and friends in Germany
- Blue Door Education
- Cairde
- Chief Rabbinate of Poland
- Cultur Migrant Centre
- CUSBU: CommUnities Support for BIPoC Refugees from Ukraine
- Diakonie ČCE – středisko Západní Čechy
- Jewish Community of Łódź
- Migrant Women Associations Malta
- Migrationsrat Berlin e.V.
- NestingPlay
- Romodrom, o.p.s.
- South Kerry Development Partnership CLG
- Waterford Area Partnership
- Women for Integration and Wellbeing
- Yoga and Sport with Refugees